Λεξικό

Παρέα, κύκλος. Φλωρεντινή ομάδα αριστοκρατών διανοουμένων (μουσικών, συγγραφέων, επιστημόνων) που φιλοδοξούσε να αναβιώσει τη δραματική τέχνη της αρχαίας Ελλάδας. Έδρασε στις δεκαετίες του 1570 και του 1580. Ανάμεσα στα μέλη της ήταν και ο Βιντσέντζο Γκαλιλέι, ο πατέρας του διάσημου αστρονόμου Γκαλιλέο Γκαλιλέι (Galileo Galilei).

Στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση σημαίνει οδηγίες για το πώς από μια μελωδία θα προκύψουν άλλες για χρήση στην ίδια σύνθεση (π.χ. μια δεύτερη μελωδική γραμμή που να τραγουδιέται με τις ίδιες νότες, αλλά στη διπλάσια ταχύτητα ή που να διαβάζεται αντίστροφα από το τέλος προς την αρχή). Από τα μέσα του 16ου αιώνα και μετά ο όρος κανόνας δηλώνει την πιστή μίμηση μιας φωνής από μια άλλη.

1. Στην περίοδο της Αναγέννησης, οδηγίες για την εκτέλεση της μουσικής.
2. Στη σύνθεση, η διαδοχική είσοδος φωνών που τραγουδούν την ίδια μελωδία.

Στα ιταλικά σημαίνει κομμάτι που τραγουδιέται. Άλλοτε με θρησκευτικό περιεχόμενο και άλλοτε όχι, πρόκειται για μια σύνθεση σε πολλά μέρη για φωνές, όργανα και χορωδία.

Ο μουσικός διευθυντής στις γερμανικές προτεσταντικές εκκλησίες.

Σημαίνει σταθερή μελωδία. Πρόκειται για μια προϋπάρχουσα μελωδία, συχνά ένα Γρηγοριανό μέλος ή ένα κοσμικό τραγούδι, πάνω στην οποία βασίζεται μια νέα πολυφωνική σύνθεση.

Σημαίνει σταθερή μελωδία. Πρόκειται για μια προϋπάρχουσα μελωδία, συχνά ένα Γρηγοριανό μέλος ή ένα κοσμικό τραγούδι, πάνω στην οποία βασίζεται μια νέα πολυφωνική σύνθεση.

Αυτός ο πρίγκιπας από τη Βενόζα ήταν από τους λίγους συνθέτες αριστοκρατικής καταγωγής (στην Αναγέννηση ήταν υποτιμητικό για έναν ευγενή να συνθέτει επώνυμα ή να εκδίδει τα έργα του). Η ζωή του ήταν θυελλώδης, καθώς δολοφόνησε τη γυναίκα του και τον εραστή της για να παντρευτεί αργότερα τη Λεονόρα ντ’ Έστε, ανιψιά του δούκα της Φερράρας. Τα μαδριγάλια του είναι ιδιαίτερα εκφραστικά, με ασυνήθιστα πολλές για την εποχή διαφωνίες. Οι ακραίοι πειραματισμοί του με τη χρωματική μουσική επηρέασαν ακόμη και συνθέτες του 20ού αιώνα, όπως τον Ιγκόρ Στραβίνσκι.

Τραγουδιστής όπερας με ψηλή φωνή, ως αποτέλεσμα ευνουχισμού πριν από την εφηβεία. Οι καστράτοι κυριαρχούν στην όπερα από το Μπαρόκ μέχρι τον 19ο αιώνα.

Ιταλικό είδος μουσικής του 14ου αιώνα, που βασίζεται στην τεχνική της μίμησης και περιγράφει σκηνές της υπαίθρου, κυρίως του κυνηγιού.

Συνήχηση από συνεχόμενες νότες, που παράγεται όταν π.χ. πατήσει κανείς με την παλάμη του ή με τον βραχίονα τα πλήκτρα του πιάνου.

Μουσικό έργο που ενσωματώνει πολλά αποσπάσματα από άλλες συνθέσεις.

Οργανικό κομμάτι συνήθως για πιάνο, που αποδίδει μουσικά μια σκηνή, μια εντύπωση ή περιγράφει ένα πρόσωπο, όπως δηλώνει ο τίτλος του.

Έργο για σόλο όργανο/α και ορχήστρα. Την Μπαρόκ περίοδο δήλωνε επίσης και το συνδυασμό φωνών με ένα ή περισσότερα όργανα.

Το πιο σημαντικό είδος μπαρόκ κοντσέρτου, στο οποίο μια μικρή ομάδα οργάνων (κοντσερτίνο, concertino) αντιτίθεται στο σύνολο της ορχήστρας (τούτι, ριπιένο, tutti, ripieno).

βλ. χορικά

Δηλώνει ομάδα από τέσσερα έγχορδα (δύο βιολιά, βιόλα και τσέλο) αλλά και ένα είδος σύνθεσης που αποτελείται από τέσσερα συνήθως μέρη και προορίζεται να παιχτεί από την ομάδα αυτή.

Επιβλητικός, μέτρια γρήγορος χορός σε τριμερή ρυθμό, συνήθως ο δεύτερος μιας τυπικής μπαρόκ σουίτας.

Πρόκειται για ένα πρώιμο ηλεκτρονικό μουσικό όργανο που εφευρέθηκε το 1928 από τον Γάλλο τσελίστα Μορίς Μαρτενό. Παίζεται με ένα πληκτρολόγιο σαν του πιάνου, αλλά αντί για χορδές έχει μια σειρά από ειδικές ηλεκτρικές λάμπες. Το δεξί χέρι μετακινεί ένα δαχτυλίδι κατά μήκος ενός σύρματος, δημιουργώντας απόκοσμους ταλαντευόμενους ήχους. Για το όργανο έγραψαν συνθέτες όπως ο Ολιβιέ Μεσσιάν και ο Έλληνας Δημήτριος Λεβίδης Συμφωνικό ποίημα για σόλο μουσικά κύματα [Mαρτενό] και ορχήστρα.