Ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος (1795 – 1872) έχει μείνει στην ιστορία ως ο συνθέτης της μουσικής του εθνικού ύμνου πάνω σε ποίηση του Διονυσίου Σολωμού. Στην πραγματικότητα αυτό που συνέθεσε ο Μάντζαρος ήταν ένα μεγάλο έργο, αρχικά για πιάνο και ανδρική χορωδία, πάνω στο ποίημα του Σολωμού με τίτλο «Ύμνος εις την Ελευθερία». Από το έργο αυτό του Μάντζαρου επιλέχθηκαν πολύ αργότερα οι πρώτες στροφές ως οι καταλληλότερες για να αποτελέσουν τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας. Ο συνθέτης υπήρξε μαθητής του Ν. Τσινγκαρέλλι στο Ωδείο της Νάπολης στην Ιταλία. Το 1826 επέστρεψε στην Κέρκυρα για να εγκατασταθεί μόνιμα. Ο Μάντζαρος εκτός από συνθέτης του εθνικού ύμνου ήταν και αρκετά επιτυχημένος δάσκαλος, ενώ έχουν σωθεί αρκετές από τις συνθέσεις του. Το 1840 συνετέλεσε στη δημιουργία της Φιλαρμονικής Εταιρίας Κερκύρας, της οποίας υπήρξε πρόεδρος για το υπόλοιπο της ζωής του.
Η όπερά του Don Crepuscolo είναι η πρώτη όπερα Έλληνα συνθέτη που σώζεται ολόκληρη, ενώ είναι και το πρώτο σωζόμενο έργο του είδους της κωμικής όπερας από Έλληνα συνθέτη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τεχνοτροπία του Μάντζαρου που προσομοιάζει αρκετά τις ιταλικές μπελκάντο όπερες του 19ου αιώνα. Το έργο, ή μάλλον καλύτερα αυτός ο οπερατικός μονόλογος για βαρύτονο, αποτελείται από άριες και ρετσιτατίβα ενώ υπάρχει και ένα ορχηστρικό ιντερλούδιο προς το τέλος. Στην εξέλιξη του μονολόγου υπάρχουν εκτενείς αναφορές στην αρχαιότητα και στις αρετές της καθώς και στην αξία της γνώσης.
- Ulisse agli Elissi (Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών)
- Ύμνος εις την Ελευθερίαν (Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών)
Εξώφυλλο του Εθνικού Ύμνου σε μουσική Νικόλαου Μάντζαρου
Πρώτη σελίδα από τον Εθνικό Ύμνο του Νικόλαου Μάντζαρου
όπερα (opera)
Από το λατινικό opus, που σημαίνει «έργο». Η όπερα είναι ένα θεατρικό έργο (δράμα) που τραγουδιέται και συνδυάζει πλοκή, ποίηση, μουσική, σκηνικά και κοστούμια.
όπερα μπούφα (opera buffa)
H ιταλική κωμική όπερα που αναπτύχθηκε τον 18ο αιώνα. Παρουσιάζει συνήθως 6 βασικούς χαρακτήρες σε κωμικές καταστάσεις και συγκρούσεις και τραγουδιέται εξολοκλήρου (δηλ. εκτός από τις άριες τραγουδιούνται και οι διάλογοι με τη μορφή ρετσιτατίβου).
άρια (aria)
Τραγούδι για σόλο φωνή και οργανική συνοδεία σε μια όπερα, καντάτα ή ορατόριο, στο οποίο ο ηθοποιός-τραγουδιστής εκφράζει τα συναισθήματά του (οργή, αγάπη, ζήλια, συμπόνια κλπ).
ρετσιτατίβο, απαγγελτικό ύφος (stile recitativo)
Μουσική απαγγελία, όπου η φωνή ακολουθεί πιστά το ρυθμό του προφορικού λόγου, σε μια όπερα, καντάτα ή ορατόριο. Διακρίνεται σε σέκο (secco, δηλ. ξερό), με συνοδεία μόνο από το μπάσο κοντίνουο, και ακομπανιάτο (accompagnato, δηλ. με συνοδεία), όπου όλη η ορχήστρα υποστηρίζει τη φωνή.
μπελ κάντο (ιταλ. bel canto)
Σημαίνει όμορφο τραγούδι και χαρακτηρίζει τις ευκίνητες, καθαρές και κομψές μελωδίες της όπερας των αρχών του 19ου αιώνα.